Yaşayaraq yetəmmədim mən sənə, İndən belə ölə-ölə yetəcəm - Vasif SÜLEYMAN

Sevil AZADQIZI Vasif SÜLEYMANın “Yetəcəm” şeiri haqda yazır

YETƏCƏM
Sənə yetmək nağıldan da betərdi,
Mən deyəsən elə belə yetəcəm.
Çəkəmmirəm, ömür bura qədərdi,
Günlərimi silə-silə yetəcəm.

Yetən gedib cənnətinə yetdi ta,
Axtardığım bir ömürlük itdi ta.
Bundan sonra tam olmağım getdi ta,
Damla-damla, gilə-gilə yetəcəm.

Göydə idin, gedəmmədim mən sənə,
Pərdə çəkdi duman mənə, çən sənə.
Yaşayaraq yetəmmədim mən sənə,
İndən belə ölə-ölə yetəcəm.

Vasif Süleyman

TƏHLİLİ:

Vasif Süleymanın “Yetəcəm” şeiri insanın əlçatmaz sevgiyə, arzuya və mənəvi bütövlüyə doğru etdiyi sarsıdıcı, lakin sarsılmaz səfərin poetik izahıdır.

Bu şeir sadəcə birinə çatmaq ümidi deyil, eyni zamanda özünü axtarmağın, zamanla barışmağın və həyatla ölüm arasında gizlənmiş bir qovuşma arzusunun ifadəsidir.
Şeir boyu “yetmək” sadəcə fiziki çatmaq deyil, mənəvi bir yaxınlaşma, bir varlıq halına gəlmək anlamında işlənir. Şairin “Sənə yetmək nağıldan da betərdi” misrası, bu yetməyin nə qədər qeyri-mümkün olduğunu, əfsanəvi bir arzuya bənzədiyini vurğulayır. Lakin maraqlıdır ki, bu mümkünsüzlüyə baxmayaraq, şair öz yolundan dönmür: “Mən deyəsən elə belə yetəcəm.” Buradakı təslimiyyət yox, əksinə, bir inadcıl səbr var – qırıq-qırıq, “silə-silə”, “damla-damla”, “gilə-gilə”, “ölə-ölə” yetmək arzusu.
Şeir boyunca zaman və ömür anlayışları bir növ qurban kimi görünür. “Çəkəmmirəm, ömür bura qədərdi” – deyə şair zamanın və məhdudiyyətin fərqindədir, amma bu da onu yolundan döndərə bilmir. O, təkcə zamana deyil, artıq onu tərk etmişlərə – “yetən gedib cənnətinə yetdi ta” – qarşı da bir küskünlük duyur. Şair tək qalıb, sevgisinə yetməyənlər sırasında öz varlığını itirir:
“Bundan sonra tam olmağım getdi ta.” Artıq o, bütöv bir insan deyil, damlalar, gilələr halında irəliləyir.
Üçüncü bənddə isə fəlsəfi bir dərinlik daha da güclənir. Şairin sevdiyi varlıq “göydədir” – bu, ya Tanrı obrazıdır, ya da ölüb bir ilahi varlığa çevrilmiş sevgili. O isə yerdə qalıb. Aralarına “duman”, “çən” – yəni həm təbiətin, həm taleyin çəkdiyi pərdə girib. Nəticədə şair “yaşayaraq” deyil, “ölə-ölə” – hissə-hissə, əriyərək, yox olaraq yetməyə çalışır. Bu artıq sevgi deyil, faniliyin içində əbədiliyə doğru çəkilən insanın fəlsəfi yoludur.
Vasif Süleyman bu şeirdə təkcə bir insana çatmaqdan danışmır. O, bir çoxumuzun daxilində daşıdığı böyük arzulara – sevgi, ilahi bağlanış, mənəvi bütövlük – doğru getdiyimiz yolun nə qədər çətin, bəzən isə mümkünsüz olduğunu poetik dillə təqdim edir. Və bu yolun sonunda çatmaq və ya çatmamaq deyil, “yetmək istəyi” özü insanın kimliyinə çevrilir.
Bu şeir bir növ sükutla səslənən fəryaddır – nə qədər sakit, bir o qədər dərin.