Atası Tərəfindən Təcavüzə Uğradığı İddia Edilən Siqmund Freyd

Freydin ən çox araşdırdığı mövzulardan biri uşaq təcavüzü məsələsiydi. Psixoanaliz təliminin ilk illərində intensiv şəkildə isterika faktı ilə qarşılaşmış olan Freyd, xəstələrinin erkən uşaqlıq çağlarında, daha çox ataları tərəfindən cinsi təcavüzə məruz qaldıqları iddialarının fantaziya olub olmadığı mövzusunda qərarsız qalmışdır.

1. Başlanğıcda bu halları real faktlar kimi qiymətləndirən Freyd, daha sonra az qala bütün ataların azğın olduqları iddiasına səbəb ola biləcək bu münasibəti dəyişdirmişdir.

Freyd nevrozun əmələ gəlməsində təcavüzün deyil, fantaziyada qalmış təcavüzün rol oynadığını anlamıdır. Ancaq Freyd, xüsusən ataların uşaqlarını cinsi olaraq təcavüz etmələrinin üstünü qapadacaq formada bu məsələni araşdırmışdır.

2. Bu barədə Freydin Narsizm Haqqında və Schreber Effekti adlı kitabında Dorothy Blochun Freydi analiz edən yazısı diqqətçəkəndir.

Bu barədə Freydin Narsizm Haqqında və Schreber Effekti adlı kitabında Dorothy Blochun Freydi analiz edən yazısı diqqətçəkəndir. Bloch, Freydin öz analizində atasının ona və qardaşlarına qarşı təcavüzü ilə bağlı məlumatlarla qarşılaşmasının, atasını ittiham etməsinə səbəb olduğunu bildirir. Bloch, Freydin isterikasının səbəbləri ilə bağlı apardığı araşdırmaların ilk illərində, erkən uşaqlıqda əsasən ata tərəfindən edilən cinsi təcavüzün, isterikanın və böyük ehtimalla hər cür nevrozun inkişafında baş amil olduğunu bildirdiyini ancaq sonradan buradan geri addım atdığını bildirir. Blocha görə Freyd məqalənin orijinal versiyasında, xəstələrinin erkən uşaqlıq çağlarında məruz buraxıldıqları cinsi təcavüzə dair etiraflarının həqiqət olduğunu sübut etmək üçün çox səy göstərmişdir.

3. Ancaq Freyd bu fikirlərini geri çəkdikdən sonra bunlardan “fantaziyalar”, “isterika uydurmaları” formasında söz etməyə başlayır.

Ancaq Freyd bu fikirlərini geri çəkdikdən sonra bunlardan "fantaziyalar", "isterika uydurmaları" formasında söz etməyə başlayır. Blochun qeyd etdiyi kimi, Freyd, həyatının geri qalanında ilk başdakı düşüncələrinə geri qayıtmamışdır.

4. Freyd dostuna belə yazır: “Belə olsaydı, bütün hallarda, mənimki də daxil olmaqla, atanın azğınlıqla günahlandırılmazı lazım idi. Uşaqlara qarşı belə geniş bir azğınlıq çox da real görünmür”.

Freyd dostuna belə yazır: "Belə olsaydı, bütün hallarda, mənimki də daxil olmaqla, atanın azğınlıqla günahlandırılmazı lazım idi. Uşaqlara qarşı belə geniş bir azğınlıq çox da real görünmür". Bloch, Freydin patriarxal quruluşu müdafiə etmək məqsədilə bu addımı geri atmış olduğunu deyir və Freydin fikirlərindəki əyrilikləri düzəldərkən bu dəhşətli düşüncələri tərk etmiş olması təəssüf vericidir, – deyir. Bloch, uşaqların əksəriyyətinin ataları tərəfindən təcavüzə məruz qaldığı və ailənin uşağın psixoloji inkişafında əsas rol oynadığı fikrinin nə qədər etibarlı olduğunu günümüzdə davamlı olaraq sübut edir – deyərək özünün izləmiş olduğu və valideyn təcavüzünə məruz qalmış olan dörd ədəd uşağın qorxularıyla başa çıxma üsullarının “təcavüz edən valideynlə razılaşmaq” olduğunu bildirir. Bloch, Massonun kitabında çap olunan 11 Fevral 1898-ci il tarixli məktubunda “təəssüf ki, mənim atam da bu azğınlardan biri idi” – deyə yazaraq atasının bir təcavüzkar olduğunu, başlanğıcda öz ağzından dilə gətirən Freydin, günah duyğularına qapıldığını və təcavüzə məruz qalmış hər bir insan kimi təcavüzkarla razılaşmağı üstün tutduğunu vurğulamaq istəmişdir.

5. Bloch, Jones’un Freyd psixoanalizi haqqında, “nəhayət, bildiyimiz kimi, bu yol gözlənilməz şəkildə, atasına qarşı dərinliklərə gömülmüş düşmənçiliyini kəşf etməsiylə sona çatdı”…

Bloch, Jones'un Freyd psixoanalizi haqqında, "nəhayət, bildiyimiz kimi, bu yol gözlənilməz şəkildə, atasına qarşı dərinliklərə gömülmüş düşmənçiliyini kəşf etməsiylə sona çatdı"... …fikrini konkret bir ata təcavüzünün yaratdığı düşmənçiliyin sübutu kimi görür. Lakin Jonesun “gözlənilməz” deyə ifadə etdiyi bu vəziyyət onsuz da psixoanaliz nəzəriyyənin əsasını təşkil edən “cansıxıcı, qanunqoyucu, instinktin doyumuna mane olan ata” hissinin gözlənilən şəkildə aşkara çıxmasıdır və psixoanaliz onsuz da valideynlərlə bağlı bu növdən “gözlənilən” qavrayış əyriliklərinin düzəldilməsinə qarşı olan bir müalicə formasıdır. Freydin də hər bir insan kimi, şüuraltında ana və atasına qarşı real olmayan duyğulara malik olması onsuz da gözlənilməz deyil, məhz gözlənilən bir şeydir.

6. Jonesun dərinliklərə gömülmüş düşmənçilik kimi qiymətləndirdiyi Freydin hissləri, Freydin nevroz və isterika təşkilində, konkret olaraq baş vermiş hadisələrdən çox fantomda baş verən hadisələrin təsirli olduğunu anlamasını təmin etmişdir.

Jonesun dərinliklərə gömülmüş düşmənçilik kimi qiymətləndirdiyi Freydin hissləri, Freydin nevroz və isterika təşkilində, konkret olaraq baş vermiş hadisələrdən çox fantomda baş verən hadisələrin təsirli olduğunu anlamasını təmin etmişdir. Konkret təcavüz isterik nevroz yaratmaz, isterik nevroz üçün lazım olan uşaq-valideyn əlaqəsi tam olaraq fantomda qalmış olan bir münasibətdir. Yalnız təxəyyüldə qalmış, ancaq bugünkü gerçəkliyimizi təsir etməyə davam edən bir münasibət analizin hədəfi ola bilər. Konkret bir təcavüz isə valideynin də təcəssümünə səbəb olduğu üçün valideyn hissinin bioloji valideyn hissinin digərinə keçməsini mane olaraq ucaltma proseslərinin istifadə edildiyi isterik nevroz lövhələrinin yaranmasına mane olacaq. Nevroz üçün lazım olan ilk və ən vacib şərt, valideyn imicinin uşaq tərəfindən ucaldıldığı fantaziyaların qurulmasıdır. Analizin məqsədi məhz bu fantaziyadır.

7. Uşaq təcavüzləri mübahisəsiz şəkildə konkret və real faktdır. Ancaq konkret təcavüz ilə təcavüzün fantaziyada reallaşması bir-birindən çox fərqli əlamətlərə səbəb olur.

Uşaq təcavüzləri mübahisəsiz şəkildə konkret və real faktdır. Ancaq konkret təcavüz ilə təcavüzün fantaziyada reallaşması bir-birindən çox fərqli əlamətlərə səbəb olur. Təcavüzün konkretləşdiyi hallarda ata orqanik, konkret bir varlıq olaraq qaldığı üçün ucaldıla bilməməkdədir. Halbuki fantaziyada təcavüz, hər zaman atanın ucaldılması fantaziyası yolunda gedərkən qurulan bir quramanın hissəsi kimi qarşımıza çıxır. Uşaqların zehni inkişafları zamanı atalarına məxsus bir obyekt olduqlarını uydurduqları bir dövr var və bu fantaziyalar bu dövrdə ortaya çıxırlar.

8. Uşağın anasından ayrıldığı mərhələdə girdiyi bu dövr eyni zamanda uşağın özünü anasının obyekti olaraq görməkdən çıxaraq atasının obyekti kimi mövcud olduğu bir dövrdür.

Uşağın anasından ayrıldığı mərhələdə girdiyi bu dövr eyni zamanda uşağın özünü anasının obyekti olaraq görməkdən çıxaraq atasının obyekti kimi mövcud olduğu bir dövrdür.Bu dövrdə uşağın ata və ana hissi həqiqi ana və atadan çox fərqlidir və ikisi də çox ucaldılmış varlıqlar hesab edilirlər. Bu ucaltma əgər müxtəlif səbəblərlə vaxtında sona çatmasa isterika tabloları ortaya çıxır. Valideynlərin ucaldılmasında bir çatışmazlığın olması da hədsiz ucaltma qədər böyük problemlərin yaranmasına səbəb olur.

9. “Schreber Effekti”-ində də fantaziya, atanın tanrı mərtəbəsinə daşınmasına varacaq qədər qabarıqdır.

 "Schreber Effekti"-ində də fantaziya, atanın tanrı mərtəbəsinə daşınmasına varacaq qədər qabarıqdır. Və atanın ucaldılmasının yüksək həddə çatdığı anlarda Schreber özünün cinsiyyət dəyişdirməsinin dünyanı xilas edəcək bir hərəkət olduğunu iddia edir.

10. Təcavüz əgər konkret bir vəziyyətdirsə uşaqlar bunu gizlətməyə meylli olarkən, fantaziya səviyyəsində qaldıqda, Schreber Effektində olduğu kimi bunu hiss etdirmə meylinin daha sıx olduğu diqqəti çəkir.

Təcavüz əgər konkret bir vəziyyətdirsə uşaqlar bunu gizlətməyə meylli olarkən, fantaziya səviyyəsində qaldıqda, Schreber Effektində olduğu kimi bunu hiss etdirmə meylinin daha sıx olduğu diqqəti çəkir. Atanın ucaldılması fantaziyasının varlığı və ya yoxluğu, təcavüz faktlarının fantaziya olub olmadığının başa düşülməsi baxımından psixonaliz prosesində çox işə yarayan bir şey ola bilər.

Share: