Gəncliyin inkişafına yaltaqlığın mənfi təsiri mövzusu, cəmiyyətin gələcəyini müəyyən edən ən kritik problemlərdən biridir.
Çünki gənclik, həm xarakter formalaşdıran, həm də həyatın istiqamətini müəyyən edən dövrdür. Bu dövrdə insan öz dəyərini, yolunu və potensialını kəşf edir. Ancaq yaltaqlıq kimi məkrli bir davranış gəncin psixoloji, mənəvi və sosial inkişafına görünməz, lakin dərin zərbələr vurur. Yaltaqlıq ilk baxışda sadə bir “yaxşı görünmək” cəhdi kimi təsir bağışlasa da, əslində insanın özünə inamını, prinsipiallığını və şəxsiyyət bütövlüyünü içəridən yeyən bir zəhər kimidir.
Gənc insan öz əməyi, istedadı və səyi ilə irəliləmək əvəzinə başqasının xoşuna gəlmək üçün davranışlarını, sözlərini və hətta prinsipini dəyişirsə, bu artıq inkişafdan uzaqlaşma deməkdir. Yaltaqlıq gənci öz gücünə deyil, başqasının rəğbətinə bağlı edir. Bu isə ən təhlükəli asılılıq növüdür. Çünki insan öz dəyərini başqasının reaksiyasından asılı görməyə başlayanda onun daxili sabitliyi və şəxsi mövqeyi yox olur. Belə gənc zaman keçdikcə öz fikrini deməkdən çəkinən, haqqın yanında dayanmayan, müstəqil qərar verə bilməyən, ictimai proseslərdə passiv mövqe tutan bir şəxsə çevrilir.
Yaltaqlığın digər təhlükəli tərəfi isə istedadın və əməklə qazanılan dəyərin kölgədə qalmasıdır. Cəmiyyətdə müəyyən şəxslərə yaltaqlıq etməklə irəli gedən nümunələri görən gənclər səhv olaraq düşünürlər ki, səmimi zəhmət, bilik və bacarıq ikinci plandadır. Bu düşüncə gəncliyi ən böyük sərvət olan potensialdan uzaqlaşdırır. Cəmiyyət isə belə yanaşmanın nəticəsində istedadlı, əzmkar gəncləri itirir, onların yerini isə formal görüntü ilə irəliləyən, amma əsl dəyəri olmayan kadrlar tutur. Bunun nəticəsində həm yaradıcı, həm də intellektual inkişaf zərbə alır.
Yaltaqlıq gəncin mənəviyyatında da boşluq yaradır. İnsan özünü deyil, başqasını mərkəzə alanda mənəvi dayaqlar sarsılır. Düzlük, mərdlik, ədalət kimi dəyərlər yavaş-yavaş dəyərsizləşir. Yalançı komplimentlər, həqiqətə uyğun olmayan təriflər gəncin şəxsiyyətini saxta bir dünyaya sürükləyir. Zaman keçdikcə o, özünü olduğu kimi deyil, başqalarının görmək istədiyi kimi təqdim etməyə başlayır. Bu isə şəxsiyyət formalaşmasının ən böyük itkisidir.
Nəticə olaraq, yaltaqlıq gəncliyin inkişafına sadəcə psixoloji zərbə deyil, həm də sosial və intellektual məhdudiyyət yaradan təhlükəli bir amildir. Gənclər öz uğurlarını başqasının rəğbətinə deyil, öz zəhmətinə bağlamalı, irəliləyişin yolunu dürüstlük, bilik, əzm və şəxsiyyət bütövlüyü ilə açmalıdırlar. Cəmiyyət isə gənci qiymətləndirərkən yaltaqlığa deyil, əməlin dəyərinə önəm verməlidir. Yalnız bu halda hər bir gənc öz potensialını reallaşdıra bilər və gələcək nəsillər sağlam mənəviyyat, güclü xarakter və prinsipial mövqe ilə formalaşar.
Sevil Azadqızı20.11. 2025
