LƏNKƏRANDA
Qonaq sevən bir torpaqdır ,
Qoynu yaşıl bağça -bağdır .
Söykəndiyi uca dağdır ,
Əzəmət var Lənkəranda .
Bulaqları həyat suyu,
Laylayında rahat uyu.
Yaşa burda ömür boyu ,
Şəfahət var Lənkəranda .
Düz yoldadır hər insanı,
Allahdır sevgi ünvanı .
Əziz tutur din -imanı ,
İbadət var Lənkəranda .
Namərdlərə qucaq açmaz ,
Əhd-peymandan heç vaxt qaçmaz .
Təmkinlidir , səbri daşmaz ,
Ləyaqət var Lənkəranda .
Yaşıl tacı zümrüd meşə,
Günə sirdaş , o həmişə .
Tarix yazan bir keçmişə ,
Səyahət var Lənkəranda .
Tank üstündən baxır Həzi ,
Torpağında ayaq izi .
Salamlayır hər gün bizi ,
Rəşadət var Lənkəranda .
Mavi Xəzər sözü olub ,
Xanbulançay gözü olub .
Dəmirağac közü olub ,
Təbiət var Lənkəranda .
Əmanətdir Xan sarayı ,
Vüqarlıdır qışı , yayı .
Xanın bizə sevgi payı ,
Məhəbbət var Lənkəranda .
Lap cənnətin qucağıdır ,
Dədə -baba ocağıdır .
Azərbaycan torpağıdır ,
Dəyanət var Lənkəranda .
Salman Məmmədoğlu
TƏHLİLİ:
Salman Məmmədoğlunun “Lənkəranda” şeiri Azərbaycan poeziyasının gözəl nümunələrindən biri kimi milli dəyərləri, vətən sevgisini və Lənkəran torpağının təbii və mənəvi gözəlliklərini vəsf edir. Müəllif bu poetik nümunəsində yalnız bir bölgənin təbiətini təsvir etmir, həm də onun insanlarının xarakterini, keçmişini, tarixi şəxsiyyətlərini və ruhani dəyərlərini oxucuya çatdırır.
Şeirin girişində Lənkəranın qonaqpərvərliyi, yaşıllığı və uca dağlara söykənməsi obrazlı şəkildə verilir. “Qoynu yaşıl bağça-bağdır” misrası təkcə təbiət gözəlliyini yox, həm də torpağın bərəkətini, insanların zəhmətsevərliyini simvolizə edir. Müəllif Lənkəranı əzəmətli dağlara söykənən bir məkan kimi təqdim edərək onun möhtəşəmliyini vurğulayır.
İkinci bənddə bulaqlar, laylalar, və şəfahət anlayışları üzərində qurulan misralar, Lənkəranın həyatverici gücünü simvolizə edir. Buradakı “şəfahət” sözü həm fiziki, həm də mənəvi rahatlığı ifadə edir. Şair bu misralarla Lənkəranı insanın ömür boyu yaşamaq istədiyi bir cənnət məkana çevirir.
Şeirin davamında müəllif iman, ibadət və əxlaqi dəyərlər üzərində dayanır. “Allahdır sevgi ünvanı” deyimi, bölgə insanlarının dinə və mənəviyyata bağlılığını ifadə edir. Lənkəran sakinləri din-imanına sadiq, təmkinli və səbirli olaraq təqdim edilir. Bu xüsusiyyətlər xalqımızın ümumi mənəvi portretinə uyğun gəlir və milli kimliyin təzahürü kimi çıxış edir.
Digər bəndlərdə müəllif Lənkəranın vətənpərvər ruhunu, milli qəhrəmanları və təbii sərvətlərini ön plana çəkir. Həzi Aslanovun adı çəkilərək “tank üstündən baxır Həzi” deyilməsi, qəhrəmanlıq və rəşadət rəmzi kimi verilir. Bu obrazla Lənkəran təkcə təbiəti ilə yox, həm də yetirdiyi qəhrəmanlarla seçilir.
Şeirin “Mavi Xəzər sözü olub, Xanbulançay gözü olub” misralarında isə Lənkəranın su mənbələri, dənizlə əlaqəsi və ekologiyası tərənnüm olunur. “Dəmirağac közü olub” misrası isə bu bölgənin özünəməxsus bitki örtüyünü, təbiətini göz önünə gətirir.
Ən sonda müəllif Lənkəranı Azərbaycan torpağı kimi ümumiləşdirir. “Dəyanət var Lənkəranda” misrası bir bölgə üzərindən bütöv bir xalqın xarakterini ifadə edir – əzmlilik, mərdlik, vətənə sədaqət və mənəvi bütövlük. Burada Lənkəran təkcə coğrafi məkan deyil, həm də milli ruhun daşıyıcısıdır.
Salman Məmmədoğlunun “Lənkəranda” şeiri sadəcə bir bölgənin tərifi deyil, bütövlükdə Azərbaycan xalqının yüksək dəyərlərinin poetik təcəssümüdür. Bu şeir vasitəsilə müəllif Lənkəranı doğma torpaq kimi sevən, qoruyan və onunla fəxr edən bir insanın səmimi duyğularını oxucuya çatdırır. Şeir həm milli ruhu, həm də təbiətə və insana olan sevgini ehtiva edən bədii dəyəri ilə seçilir.
Sizə sağlıqlı, bərəkətli ömür və yaradıcılıq uğurları diləyirəm, dəyərli ziyalımız Salman müəllim !
✍ Sevil Azadqızı
Azərbaycan dill və ədəbiyyatı müəllimi. Filoloq. Ədəbi təhlilçi və tənqidçi. Şair.
19.08.2025
