Ölü dillə ibadət- İdris Heydərli yazır

Qəzəli elmləri təsnifatlaşdıranda Dillə başlayır təməlİ,
Nədən?
Dil nədir ki, bir parça sümüksüz ət,
Dili canlı edən Sözdür,
Sözlər İsə tanımalarımızın paylaşma və anlaşma vasitəsidir.
Söz nə zaman ki,Mənaya dönür Güc olur.
Bu gücü tanıdan ilk səbəb Dindir,
Söz elə bir məqama çatır ki,İnsan o Sözün sehrinə aşiq olur,
O sözə bənzəyən söz icad etməyə çaışır,
O söz vəhylə var olan Sözdür,ilk məna o sözlə başlar,
Sonra İnsan o sözü ya təkrar etməlidir,ya da söz sahibi olaraq Söz söyləmək məcburiyyətində qalir.
Bu səbəblə
İmperiyalar ilk öncə Dili inşa etmək istədilər,Saray dili beləcə yaranır.
Dil yaratmaq bir təsəvvür inşa etməkdir,
Yunanca və latınca akkadca və arameycəyə qarşı icad edilən dildir,
Biri dinin dili,o biri insanın dili,
Hər dil öz Ağlını mərkəzləşdirməyə can atır.
İslamın dili ərəbcədir,qaynağı isə arameycədəndir,tarix bu dili Din dili kimi tanıyır,
İslamdan sonra isə farsca və türkcə Vəhyi dildən qaynağ alaraq mənalarını formalaşdı,
İslama qədər isə yunanca və latınca İsanın arameycəsi ilə savaşdı,Dinin dilini öz ağlının dili ilə tanmağı seçdi,yəhudilik isə dinin dilindən öz din dilini icad etdi,
İslam ərəbcəsi isə farsca və türkcənin Məna dili oldu,
Quranın 6 min kəlməsindən var olan Vəhyi təsəvvürün mənaları ilə Güc qazandı,
Ağlın,sənətin,var olmanın,yaşamın bir Dili beləcə inşa olundu.
İstər ərəbcə,istər farsca,istərsə də türkcə yaz və danış,bir dilin qurduğu təsəvvürün parçası olursan.
Bu gün bu təsəvvür yox artıq,islam dünyası bir təsəvvürü tanımır,
Ərəbcə,farsca,türkcə danışırıq,amma ayrı ayrı Din dili ilə,təsəvvürü ilə.
Mənanın gücü fərqli qaynağdan alır gücünü,
gücsüzlüyümüzün səbəblərindən bir də budur.
Dinin şəkil dili ərəbcədir,məna dili isə latınca,ya da ivritcə,ya da…
Dilimiz cansızdır,ölüdür,
Onun məna yükünü dəyişmədən bir şey dəyişməyəcək,
Dinimiz,kitabımız,peyğəmbərimiz bir,
Mənalara yüklənən Dilimiz isə ayrı ayrıdır,
Fikhin dili,irfanın dili,kəlamın dili,nəsihətin dili,həyatın dili,
Beləcə paramparça bir Söz bazarındayıq,
Rusca yaşanır,ərəbcə ibadət edilir.
Tərcümansız var olacaq bir Din dilinə ehtiyacımız var,
İstər ərəbcə,istər farsca,istərsə də türkcə danış,
Oxuduğumuz dünyanı Allahın adı ilə oxuyaq ki,
Mənaların hikmətini tanıyaq.
Dillərimizin təsəvvürü bir olmayıca Bir dili oxuya bilməyəcəyik.
İngiliscə yaşayıb, ərəbcə ibadət edəcəyik,
Məkkə dönəmini yaşayırıq,
Hicrətə ehtiyacımız var.
Doğrusunu Allah bilir.