Göydən enə, ruh sevinə
Qoşa sözdən şeir yazdım, xoşa gələ,
Ritmi gözəl, dil oynaya, coşa gələ,
Gəzə-gəzə, nəğmə kimi, düşə dilə,
Söz müjdədir, göydən enə, ruh sevinə.
Bəzək vuram, gül çiçəkdən bağça, bağa,
Göz qamaşa, qəlb atlana, dönə dağa.
Yar başına gül ləçəyi yağa-yağa,
Bu “yağmurda” əsən həzin meh sevinə.
Qara gözlər pırıl-pırıl bir lacivərd,
Hər baxanda, uçub gedə kədərlə dərd.
Söz deyəndə, al yanaqlar bir az pörtə,
Tər çiçəyə gecə düşən, şeh sevinə.
Yarın ola, bir baxışdan duya səni,
Eşqi ilə lap qaldıra aya səni,
Saf sevginin tək sultanı saya səni,
Gah nazlana, gah ağlaya, gah sevinə…
Nuhəmməd İsrafiloğlu
06 08 2025
TƏHLİLİ:
Poeziya – duyğuların, düşüncələrin, estetik və mənəvi dəyərlərin dilə çevrildiyi ali sənətdir. Şair sözlə təkcə reallığı təsvir etmir, həm də insan ruhunu oxşayan və düşündürən bir mənzərə yaradır. Nuhəmməd İsrafiloğlunun qələmə aldığı “Göydən enə, ruh sevinə” adlı şeiri bu mənada seçilən nümunələrdən biridir. Şeir həm forma, həm də məzmun baxımından oxucunu valeh edən, düşündürən və hisslərlə zəngin bir poetik mətn kimi diqqət çəkir.
Şeirin əsas ideyası sözün, poeziyanın ilahi güc daşımasıdır. Adından da bəlli olduğu kimi, “Göydən enə, ruh sevinə” ifadəsi sadəcə bir bədii təsvir deyil, həm də sözün metafizik mənşəyini ifadə edən simvolik bir yanaşmadır. Şair sözə bir vasitə kimi deyil, məqsəd kimi baxır – çünki o, göydən enir, ruhu sevindirir, insanı yuxudan oyadır. Buradakı “göy” – ilhamın, paklığın, mənəviyyatın mənbəyidir. “Ruh” isə insanın daxili dünyası, duyğu aləmidir. Beləliklə, sözlə ruh arasında qurulan bu körpü şeirin fəlsəfi dərinliyini artırır.
Şeirin ritmik quruluşu xüsusi diqqətə layiqdir. Müəllif demək olar ki, hər bənddə paralel konstruksiyalardan, ahəngdar təkrarlar və qoşalaşmalardan istifadə edir. Məsələn:
Qoşa sözdən şeir yazdım, xoşa gələ,
Ritmi gözəl, dil oynaya, coşa gələ…
Bu cür ifadələr şeirin musiqisini yaradır. Ritm yalnız qafiyə və ölçü vasitəsilə deyil, eyni zamanda dilin ahəngli axarı, sözlərin iç sədası ilə də yaradılır. Bu da şeirin oxunuşunda xüsusi poetik ləzzət yaradır.
Şeirin ikinci və üçüncü bəndlərində təbii gözəlliklə sevginin vəhdəti qurulur. Təbiət obrazları – gül, çiçək, bağça, dağ, yağmur, meh, şeh – sadəcə dekorativ elementlər deyil. Onlar şairin emosional halını ifadə edir, duyğuların fonunu yaradır:
Bəzək vuram, gül çiçəkdən bağça, bağa,
Göz qamaşa, qəlb atlana, dönə dağa.
Bu misralarda şairin daxili aləminin təbiətlə necə vəhdət təşkil etdiyi görünür. Qəlb “atlanır”, yəni duyğular coşur, dağlar qədər yüksəlir.
Üçüncü bənddə isə sevgi obrazı özünü daha aydın şəkildə göstərir. Qara gözlərin “lacivərd” parıltısı, al yanaqların “pörtməsi”, şeh kimi təmizlik – bütün bunlar şairin qarşısındakı gözəlliyi necə poetikləşdirdiyini göstərir. Qadın obrazı burada həm zəriflik, həm də ilahi gözəlliyin təcəssümüdür.
Sonuncu bənd şeirin kulminasiyası sayılır. Burada artıq poetik müşahidələr və təsvirlər dərin emosional qənaətlə əvəz olunur:
Yarın ola, bir baxışdan duya səni,
Eşqi ilə lap qaldıra aya səni…
Burada sevgi artıq romantik hiss olmaqdan çıxır, insanı yüksəldən bir gücə çevrilir. Yaxın bir varlığın – “yar”ın – baxışı belə insanı aya qaldıracaq qədər güclüdür. Bu isə sevginin ilahi və müqəddəs güc kimi təqdim olunmasıdır.
“Saf sevginin tək sultanı saya səni” misrası sevginin həm təmizlik, həm hökmranlıq, həm də yeganəlik üzərində qurulduğunu göstərir. Bu cür sevgi insana həm güc verir, həm də onu “gah nazlana, gah ağlaya, gah sevinə” halına salır. Bu isə sevginin paradoksal təbiətidir – həm gözəllik, həm ağrı, həm də sevincin vəhdəti.
“Göydən enə, ruh sevinə” şeiri həm dilin estetik gücünü, həm də insanın mənəvi aləmini əks etdirən dərin bir poetik mətndir. Nuhəmməd İsrafiloğlu burada yalnız hisslərini yox, həm də sözə, dilə, sevgi və təbiətə olan münasibətini poetik formada təqdim edir. Ritmik axar, zəngin obrazlar və ruhu titrədən duyğular bu şeiri müasir Azərbaycan poeziyasında seçilən nümunəyə çevirir. Bu şeir göstərir ki, söz hələ də göydən enən bir müjdə kimi insan ruhuna sevinc bəxş edə bilir.
Uğurlar olsun həmişə, əziz insan Nuhəmməd müəllim!
✍ Sevil Azadqızı
Azərbaycan dill və ədəbiyyatı müəllimi. Filoloq.Ədəbi təhlil və tənqidçi. Şair.
08.08.2025
