Burhan Ağayev

EY İNSAN…

Ey insan, şeytana satma nəfsini,
Qəlbimi çox qırıb dostlar, tanışlar.
Unutma həyatda əzəl nəslini,
Bir dillə edilir dua, qarğışlar,
Yox oldu əxlaqdan gözəl naxışlar.

Biz çox aldanmışıq illərdən bəri,
Doğru yoldan azıb, getmişik əyri.
Bu dünyanın artıq qalıbdır şəri,
Gah ona, gah buna döndü baxışlar,
Yox oldu əxlaqdan gözəl naxışlar.

Üz dönübdür vicdan adlı mələkdən,
Kömək gəlmir yerdən, göydən, fələkdən.
Günümüz həsrətlə keçir ələkdən,
Qızdırmır buz qəlbi isti alqışlar,
Yox oldu əxlaqdan gözəl naxışlar.
09. 07. 2025

Təhlili:

“Ey insan…” adlı bu şeiriniz həm məzmun, həm də forma baxımından klassik ədəbi-ictimai poeziyanın ruhunu daşıyır. Şeirdəki ümumbəşəri çağırış, tənqidi baxış və mənəvi geriləməyə qarşı səsləndirilən narahatlıq çağımızın mənzərəsini ifadə edir. Aşağıda bəzi əsas məqamlarla bağlı fikirlərimi bölüşürəm:

Şeirin ana ideyası mənəviyyatın tənəzzülü, insanın şeytani nəfsə uyması və əxlaqın unudulmasıdır.
“Yox oldu əxlaqdan gözəl naxışlar” — misrası həm rədif, həm də əsas fəlsəfi yükü daşıyan qovşaqdır. Hər bəndin sonunda bu təkrar – bir növ “nəğmə boyu” – oxucuda dərin təəssüf hissi oyadır.

Antitezalar (məs: dua – qarğış, isti – buz qəlb) düşüncə qarşıdurmalarını gücləndirir.
Metaforalar “Günümüz həsrətlə keçir ələkdən” misrasında zamanın dəyərsizlənməsi gözəl şəkildə ifadə olunub.
Simvolik obrazlar: “vicdan adlı mələk” – insanın içindəki ilahi tərəfin tərk edilməsi mənasını verir.
Şeir klassik qafiyə sisteminə əsaslanır və ahəngini qoruyur.
Dil sadə, anlaşıqlı və aydın mesajlıdır. Bu da şeirin təsir gücünü artırır.
Ədəbi-ictimai poeziyada rast gəlinən tənqidi ruh hiss olunur, amma ümidin səsi zəifdir – bu da dövrümüzün ruh halına uyğun düşür.
Oxucuda həm təəssüf, həm də düşüncə doğurur. Bu tip şeirlər insanları silkələməyə yönəlib və maarifçi missiya daşıyır.
Sonda demək istərdim:
Bu şeir bir ağıdır – həm özümüzə, həm zamana…
Əllərinizə sağlıq, qələminiz susmasın!

Sevil Azadqızı