QƏHRƏMANLIQDAN DOGAN POETİK NƏĞMƏ
(Şair dostum Qəzənfər Məsimoğlunun “Şəhid kapitan” poeması haqqında düşüncələrim).
Azərbaycanın azadlıq salnaməsinə qızıl hərflərlə yazılmış Vətən müharibəsi həm tarixi, həm də ədəbi yaddaşımızda əbədi iz qoydu. Şəhidlərin müqəddəs xatirəsi söz adamlarının qələmində yeni bir poetik məktəb formalaşdırdı. Bu məktəbin təmsilçilərindən biri də duyğulu və hərarətli şair Qəzənfər Məsimoğludur. Onun “Şəhid kapitan” poeması Murovdağ döyüşlərində qəhrəmancasına şəhid olmuş Əkbər Bəylər oğlu Pənahovun ölməz ruhuna ithaf edilib.
Amma bu əsərin məqsədi yalnız bir qəhrəmanı yad etmək deyil. Müəllif burada bütövlükdə Vətən sevgisini, torpaq uğrunda canını fəda edən oğullarımızın mənəvi ucalığını poetik dildə təsvir edir. “Şəhid kapitan” sadəcə bir poema deyil, həm də milli yaddaşımıza yazılmış ruhani bir sənəd, gələcək nəsillərə ünvanlanmış bir mənəvi vəsiyyətdir.
Poema təsadüfi bir girişlə açılmır. Müəllif ilk misralarında üzünü birbaşa Ulu Tanrıya tutur:
“Ulu Tanrı, sən ümidim, pənahım,
Qismətimi yaz yaxana, çək bəri.
Lələyimi ürəyimə batırıb,
Misra-misra vəsf eləyim Əkbəri”
Bu başlanğıc müəllifin poetik mövqeyini müəyyənləşdirir. Əsərə ilahi işıq, mənəvi güc qatmaq, yazılacaq misraları dua ilə möhürləmək Qəzənfər Məsimoğlunun yaradıcılığında xarakterik cəhətdir.
Müəllif Tanrıdan rica edir ki, müqəddəs şəhidi vəsf etməkdə ona kömək olsun:
Ulu tanrı, İlhamıma qanad ver,
Şəhidimə söz ömrünü yaşadım.
Dədə Qorqud sinəsində dilənən
Qopuz ömrü, saz ömrünü yaşadım.
Bu misralar yalnız bir şairin daxili halını deyil, həm də şəhid obrazının ucalığını ifadə edir.
Poemanın əsas dəyəri ondadır ki, müəllif Əkbəri yalnız bir ailənin övladı, bir kəndin igidi kimi yox, bütün Azərbaycanın oğlu kimi təqdim edir. Onun şəhidliyi fərdi yox, milli məna daşıyır. Əkbərin surətində müəllif xalqın qəhrəmanlıq kodlarını, azadlıq iradəsini, torpağa olan sevgisini poetik dillə ümumiləşdirir.
“Əkbər Pənahovun obrazında siz öz oğlunuzu, qardaşınızı, dostunuzu görəcəksiniz. Onun həyatı hər birimizin taleyinə yazılmış milli bir dastandır.”
Qəzənfər Məsimoğlu sadə, aydın və anlaşıqlı dilə üstünlük verir. Bu sadəlik isə əsərin təsir gücünü azaltmır, əksinə, gücləndirir. Poemanın dili bəzəksiz, amma ruhani zəngindir. Hər bir misrada həm şairin səmimiyyəti, həm də oxucuya ünvanlanan bir çağırış duyulur.
“Əsərdə emosional yük o qədər güclüdür ki, oxucu təkcə qəhrəmanı görmür, onunla birlikdə döyüşür, onunla birgə şəhid olur.”
“Şəhid kapitan” yalnız bir şairin əsəri deyil, həm də milli ədəbiyyatımızın şəhidlərə borcunun bir hissəsidir. Əsər oxucuya həm təsəlli verir, həm də qürur aşılayır. Çünki burada şəhidliyin acısı ilə qəhrəmanlığın ucalığı birləşir.
“Bu poema oxunduqca Əkbər Pənahov bir qəhrəman kimi yox, xalqın yaddaşında yaşayan əbədi simvol kimi görünəcək.”
“Şəhid kapitan” bir əsərdən daha çox, milli ruhun poetik ifadəsidir. Əkbər Pənahovun timsalında müəllif Vətənə bağlılığın, torpağa sevgini, şəhidliyin müqəddəsliyini oxucuya ötürür. Bu poema həm ədəbiyyatın gücünü, həm də Azərbaycan oğullarının ölməz xatirəsini gələcək nəsillərə daşıyan qiymətli bir abidədir.
Sonda şair qardaşım, dəyərli dostum Qəzənfər Məsimoğluna yeni yaradıcılıq uğurları arzulayır, onun qələminin həmişə Vətən sevgisi və milli dəyərlər işığında parlamasını diləyirəm. “Şəhid kapitan” kimi əsərlər həm oxucuların qəlbinə yol tapır, həm də xalqın yaddaşında qəhrəmanlıq abidəsinə çevrilir.
Şərafəddin İlkin,
Şair-publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “Rəsul Rza” mükafatı laureatı.
