Azərbaycan cəmiyyətində ziyalıya və dövlət xadiminə münasibət yalnız şəxsi rəğbət məsələsi deyil; bu, xalqın mənəvi dəyərlərinin, ictimai davranış mədəniyyətinin və milli düşüncəsinin bir göstəricisidir. Xüsusilə Milli Məclis kimi ali tribunanın davranış qaydaları ictimaiyyət tərəfindən daim izlənilir və qiymətləndirilir. Son günlər Sabir Rüstəmxanlı ilə Rafael Hüseynov arasında müşahidə olunan ünsiyyət kəsintisi də bu baxımdan geniş rezonans doğurub. Hər iki şəxsiyyət Azərbaycan üçün dəyərli, millətinə və dövlətinə bağlı ziyalılardır. Lakin məhz bu səbəbdən onların hər bir addımı cəmiyyət tərəfindən daha həssas qarşılanır.
Azərbaycan mentalitetində sözün kəsilməsi, fikrin tamamlanmasına mane olunması xüsusilə ağsaqqal və ziyalı qarşısında etik qəbul edilmir. Sabir Rüstəmxanlı xalqın gözündə həm poeziyanın sütunlarından biri, həm də ağsaqqal müdrikliyinin daşıyıcısıdır. Onun fikrinin yarımçıq saxlanması cəmiyyətdə hörmətsizlik kimi qarşılanması tamamilə təbiidir. Burada məsələ şəxsi münasibətlərdən çox, mədəniyyət və etik davranış çərçivələrinin qorunmasıdır. Rafael Hüseynovun eyni partiyanın üzvü olması isə situasiyanı daha da anlaşılmaz edir. Bir siyasi və mənəvi platformanı paylaşan insanların bir-birinə qarşı daha çox həmrəylik və qarşılıqlı hörmət nümayiş etdirməsi gözlənilən idi.
Milli Məclis cəmiyyətin intellektual səviyyəsinin simvolu sayılır və orada nümayiş olunan hər davranış geniş auditoriyaya mesaj verir. Ziyalıların sözə münasibəti, dinləmə bacarığı və bir-birinə göstərdiyi hörmət sadəcə şəxsi etika deyil, bütöv bir mədəniyyətin ifadəsidir. Bu baxımdan Sabir bəy kimi dəyərli bir şəxsin fikrinin sonuna qədər dinlənilməməsi sadəcə texniki anlaşılmazlıq yox, ictimai gözlənti baxımından ziddiyyət təşkil edən bir haldır.
Hadisəyə qərəzli yanaşmaq doğru olmaz, çünki hər iki şəxsiyyət Azərbaycanın inkişafında böyük xidmətləri olan insanlardır. Lakin belə məqamlar cəmiyyət üçün bir ibrət dərsidir. Fikrin sərbəst ifadəsinə imkan vermək, ağsaqqala hörmət göstərmək, etik çərçivəni qorumaq və söz mədəniyyətinə dəyər vermək zəruridir. Sabir Rüstəmxanlı və Rafael Hüseynov kimi ziyalıların davranışı cəmiyyət üçün nümunə hesab edildiyindən, onların qarşılıqlı hörməti və ziyalı əxlaqını daha dərindən nümayiş etdirmələri həm öz nüfuzlarına, həm də ümumi ictimai əxlaqa müsbət təsir göstərərdi.
Bu hadisədən çıxarılası ən mühüm nəticə budur: sözün dəyəri onun sərbəst ifadəsinə yaradılan imkanla ölçülür və cəmiyyətdə ən böyük mənəvi kapital hər zaman hörmət olaraq qalır.
Şərafəddin İlkin,
Şair-publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü,
