GÖZLƏRİN BUZ KİMİDİ
Gözün sevincdən hürkür,
Gözlərin buz kimidi.
Təsəlli belə bəlkə
Yarana duz kimidi.
Arzu çaş, ümid yalın,
Dərd səndən uzaq gedər?
Niyə betərdi halın,
Nə olar bundan betər?
Sevgin səadətinə
Bir vaxt zəmanət idi.
Niyə yuva salıbdı
Gözündə heyrət indi?
Gümanın harda azdı,
Hardan əsdi bu külək?
Təkcə sevmək çox azdı,
Həm də sevilmək gərək.
Rasif İmanoğlu
17.08.2025
TƏHLİLİ:
Rasif İmanoğlunun “Gözlərin buz kimidi” adlı şeiri oxucunu ilk baxışda sarsıdan bir emosiya yükü ilə qarşılayır. Bu əsərdə şair sevginin zamanla necə dəyişdiyini, istiliyini itirib, soyuq bir baxışa çevrildiyini dərin lirika ilə təsvir edir. Şeirin hər bəndində bir duyğunun tənəzzülü, bir ümidin solması hiss olunur. Əsər həm poetik ifadələrlə zəngindir, həm də insan münasibətlərinin psixoloji qatlarını incəliklə açır.
Gözün sevincdən hürkür,
Gözlərin buz kimidi.
Təsəlli belə bəlkə
Yarana duz kimidi.
Şeirə soyuq bir metafora ilə başlanılır: “Gözlərin buz kimidi”. Gözlər insanın iç dünyasının aynasıdır; şair burada hisslərin donduğunu, artıq bir istiliyin qalmadığını göstərir. “Sevincdən hürkən” göz, təəccüblü şəkildə, sevincə alışmadığını, bəlkə də bu hissə yad olduğunu bildirir. Təskinlik isə burada kömək etmir – əksinə, “yaraya duz” kimi ağrını artırır. Bu bənd şeirin emosional tonunu müəyyən edir: ruhsal soyuqluq və ümidsizlik.
Arzu çaş, ümid yalın,
Dərd səndən uzaq gedər?
Niyə betərdi halın,
Nə olar bundan betər?
Bu bənddə şair özünə və ya sevdiyinə suallar verir. Ümidin yalın (çılpaq, zəif) qalması, arzuların çaşması – bütün bunlar daxili qarışıqlıq və itirilmiş istiqaməti simvolizə edir. Həm də bir psixoloji hal kimi dərin məyusluq var. “Nə olar bundan betər?” sualı ilə oxucuya ümidsizliyin ən son həddində olduğu hiss etdirilir.
Sevgin səadətinə
Bir vaxt zəmanət idi.
Niyə yuva salıbdı
Gözündə heyrət indi?
Sevginin bir zamanlar səadətin təminatı olduğunu qeyd edən şair, indi bu hissin yerini heyrətə – bəlkə də xəyal qırıqlığına – verdiyini bildirir. “Zəmanət” anlayışı burada güvəni, sabitliyi simvolizə edir. Amma indi bu zəmanət pozulub, sevgi təəccüblə qarşılanır – bəlkə də anlam verilməyən, artıq tanınmayan bir hissə çevrilib.
Gümanın harda azdı,
Hardan əsdi bu külək?
Təkcə sevmək çox azdı,
Həm də sevilmək gərək.
Sonuncu bənd şeirin fəlsəfi kulminasiyasıdır. Şair burda əsas məsələni vurğulayır: təkcə sevmək kifayət deyil, qarşılıq da vacibdir. Sevginin qarşılıqlı olmayanda necə dərin bir boşluğa çevrildiyini, insanı necə yıxıldığını göstərir. “Hardan əsdi bu külək?” sualı ilə dəyişimin mənbəyi sorğulanır – bu dəyişiklik gözlənilməz, narahatedici bir hal kimi təqdim olunur.
Rasif İmanoğlunun bu şeiri duyğusal soyuqluq, sevgidə qarşılıqlı münasibətin əhəmiyyəti və ümidsizlik mövzularını ustalıqla işləyir. Şairin dili sadə, lakin çoxqatlıdır – həm lirika, həm fəlsəfə birləşərək oxucunu düşündürür. “Gözlərin buz kimidi” ifadəsi təkcə fiziki baxışı deyil, ruhun donmasını, münasibətin soyumasını da əhatə edir. Əsərin sonunda səslənən fikir – sevməyin təkbaşına kifayət etmədiyi – insan münasibətlərindəki ən acı həqiqətlərdən birini ifadə edir.
Bu şeir sevən, amma sevilməyən hər bir insanın içindəki sükutu, heyrəti və ağrını dilə gətirir.

✍ Sevil Azadqızı
Azərbaycan dill və ədəbiyyatı müəllimi. Filoloq. Ədəbi təhlilçi və tənqidçi. Şair.
18.08.2025
















