Kəndiri rezenmiş dar ağacımın -Salam Sarvan qələminə ədəbi baxış

Ya ovçu əlindən, ya quş başından,
Kim deyər, hansından tələ dartınır?..
Onunçun düşmür ki, yerinə heçnə,
Hər şey bu dünyada belə dartınır…

Ax, bu qara baxtın, o ağ saçların,
Göründü altında qızıl tacların…
Yeriyə bilməzdi bu ağacları,
Yarpaqlar özləri yelə dartınır.

Öldüm sevdasından bar ağacının,
Qollarım göylərdə kor ağacıdı…
Kəndiri rezenmiş dar ağacımın,
Bəxtəvər başıma, hələ dartınır…

Salam Sarvan

Şeirin bədii təhlili:

Bu şeir insan həyatının ziddiyyətli tərəflərini, bəlkə də qismətin ədalətsizliyini və həyatın özü ilə bağlı olan mübarizəni poetik bir dildə ifadə edir. Şair burada “ovçu” və “quş” obrazları vasitəsilə həyatın müxtəlif tərəflərini və insanların taleyinə təsir edən qüvvələri simvolik olaraq təqdim edir. İlk bənddə
“Ya ovçu əlindən ya quş başından, Kim deyər hansından tələ dartınır…” misraları ilə həyatdakı bədbəxtliklərin və müvəqqəti uğursuzluqların qaynağının bilinməyəcəyi vurğulanır. Burada hər bir hadisənin – uğur və ya uğursuzluğun – bir səbəbi olduğunu, lakin insanın onu həmişə dərk edə bilməyəcəyini göstərir.
İkinci bənddə “qara baxt” və “ağ saçlar” ifadələri ilə zamanın keçiciliyi və həyatın gətirdiyi çətinliklər simvolizə edilir. Şair qızıl tac obrazını isə hər bir insanın içindəki dəyər, potensial və möhtəşəmliyə işarə kimi təqdim edir. “Yarpaqlar özləri yelə dartınır” misrası isə həyatın və təbiətin öz qanunları ilə hərəkət etdiyini, insanın hər zaman nəzarət edə bilməyəcəyini vurğulayır.
Üçüncü bənddə isə şəxsi duyğuların dərinliyi ön plana çıxır. “Öldüm sevdasından bar ağacının,
Qollarım göylərdə kor ağacıdı…” misraları insanın sevgi və arzu ilə bağlı məhrumiyyətlərini, bəzən qarşısıalınmaz acılarını simvollaşdırır. Dar ağac və kəndir obrazları isə əslində həyatın ağırlığını, insanın üzləşdiyi çətinlikləri və mübarizəni təcəssüm etdirir. “Bəxtəvər başıma hələ dartınır” misrası ilə isə şair taleyin insanı hələ də sınamaqda olduğunu göstərir.
Ümumiyyətlə, şeir həyatda insanın qarşılaşdığı məhrumiyyətlər, sevgi, arzular və qismətin ədalətsizliyi kimi mövzuları poetik və metaforik dillə təqdim edir. Hər bir misra həyatın ziddiyyətli tərəflərini, təbiət və insan arasında olan qarşılıqlı əlaqəni vurğulayır. Şair həmçinin oxucunu düşündürür: insan nə qədər mübarizə aparsa da, bəzən taleyin və təbiətin qanunları qarşısında acizdir.
Bu şeir, dərin emosional yükü və simvolik zənginliyi ilə oxucuya həyatın, sevginin və qismətin mürəkkəb təbiətini hiss etdirməyə qadirdir. Hər bir misra bir duyğu, bir mənəvi dərs və bir həyat həqiqəti ilə doludur.