Gülsən, ya güldən artıq- Səni necə dərməyim?! Susma, bir kəlmə söz de Səsini əzbərləyim...

Əlizadə Nurinin şeiri Sevil Azadqızının baxışlarında

Sevda türküsü

Mən sənin görüşünə
Uçaraq gəlməsəm də,
Uçunaraq gəlmişəm.
Mən bayaq yerdə idim-
Nə yaman dikəlmişəm?!

…Baxıb baxışlarına,
Gün özünü danırdı.
Mən dəniz istəyirdim-
Saçın dalğalanırdı…

Ovçu olardım, ancaq,
Əl tətikdə utanır.
Sənin gözəlliyindən
Gözəllik də utanır.

Gülsən, ya güldən artıq-
Səni necə dərməyim?!
Susma, bir kəlmə söz de
Səsini əzbərləyim…

Gəlib açdın dünyanı,
Getsən, qapı bağlanar.
Sən bu qədər yaxınkən
Vermərəm uzaqlara…

Sevgi də bir vətəndi-
Hamıya pay tən düşə.
Səhər səndə açılar
Axşam da səndən düşər…

…Batım şirin əzaba,
Dərə enim, dağ çıxım.
Düşdüyüm bu qəzadan
İstəmirəm sağ çıxım…

Əlizadə Nuri

TƏHLİLİ:

Əlizadə Nurinin “Sevda Türküsü” Sevgi – nə zamana, nə məkana sığmayan, insanın ruhuna, varlığına hopan ən dərin hissdir. Azərbaycan poeziyasının incə duyğulu nümunələrindən biri olan “Sevda türküsü” adlı bu şeir, məhz belə bir sevginin poetik təcəssümüdür. Şeirin hər misrası, oxucunu sevgiyə dair həm romantik, həm də fəlsəfi bir səfərə çıxarır. Bu sevgi nə sadə bir vurğunluqdur, nə də ötəri bir duyğudur – bu, içində vətən qədər geniş, əbədi bir hissdir.
Şairin səsini eşidirik:
“Mən sənin görüşünə, Uçaraq gəlməsəm də, Uçunaraq gəlmişəm.” Bu misralar sevginin fiziki sərhədləri aşdığını, bir ruhi yüksəliş, daxili bir çağırış olduğunu göstərir. Şair yer üzündən qalxmış, sevginin cazibəsi ilə sanki göylərə ucalmışdır. Bu yüksəliş sadəcə fiziki bir hərəkət deyil – hissin ruhu yuxarı qaldıran gücüdür.
Təbiət obrazları şeirdə xüsusi yer tutur: günəş, dəniz, dağlar, dalğalar – hamısı sevgilinin simasında əks olunur. “Baxıb baxışlarına,
Gün özünü danırdı” misrası ilə şair sevgilinin baxışlarını o qədər parlaq və ilahi təsvir edir ki, günəş belə öz işığını inkar edir. Sevgilinin saçları dənizin dalğalarına bənzədilir, təbiətin özü ona bənzədilərək bir insanın gözəlliyi qarşısında heyrətə gəlir. Burada sevgi yalnız bir insana yox, bütün varlığa ünvanlanan bir ehtiramdır.
Sevgi bəzən qorxudur, bəzən utancaqlıq:
“Ovçu olardım, ancaq,
Əl tətikdə utanır.” Bu misralarda şair sevgilinin gözəlliyi qarşısında öz acizliyini qəbul edir. Onun gözəlliyi elə ilahi bir səviyyədədir ki, ona toxunmaq belə günah kimi görünür. Bu isə əsl sevginin tərifidir – bir insanı dəyərləndirmək, onu qorumaq, ona hörmətlə yanaşmaq.
Ən təsirli misralardan biri isə budur:
“Sevgi də bir vətəndi –
Hamıya pay tən düşə.”
Burada sevgi artıq fərdi hiss olmaqdan çıxır, ümumbəşəri, hamıya aid olan bir məna daşıyır. Necə ki, vətən hər kəsə eyni dərəcədə məxsusdur, sevgi də insanın təməl haqqı və duyğusudur. Və bu vətənin səhəri də, axşamı da sevgilidə açılır, sevgilidə batır.
Şeir, nəhayət, bir fədakarlıq çağırışı ilə tamamlanır:
“Düşdüyüm bu qəzadan
İstəmirəm sağ çıxım…”
Bu isə artıq sevginin zirvəsidir – insan özünü sevdiyi uğrunda qurban verməyə hazırdır. Sevgi burada həm sığınacaq, həm də bir növ fəlakət kimi təqdim olunur – amma şair bundan narazı deyil, əksinə, o “şirin əzaba” batmaqla xoşbəxtdir.
Nəticə etibarilə, Əlizadə Nurinin “Sevda türküsü” sadəcə bir məhəbbət şeiri deyil. Bu şeir, sevginin ruhdakı sarsıdıcı təsirini, insanın daxilində yaratdığı dəyişimi və onun fövqəlinsani gücünü poeziya vasitəsilə dərin və incə şəkildə ifadə edir. Şair sevgini təkcə bir duyğu kimi yox, həm də bir həyat fəlsəfəsi kimi təqdim edir. Bu, oxucunu düşündürür: sevgi yalnız hiss deyil, həm də mövcudluğun, var olmağın əsaslarından biridir.
03.08.2025