ƏZƏLDƏN BU MİLLƏTİN DƏRDİNƏ YOXDUR QALAN,
(şerin təhlili)
Dilim ağzımda yanır, qoy deyim Tanrım sənə,
Nə imana gələn var, nə də baş əyən dinə.
Nə günah sahibiyik salıblar yaman günə?
Çoxalıb yer üzündə Əzrail tək can alan,
Əzəldən bu millətin dərdinə yoxdur qalalan .
İgid-igid oğullar olubdur tərki-vətən,
Tək sənin ümidinə qalıbdır ölüb-itən.
Yerdə soyub talayır, didir hər yoldan ötən,
Səsimizi duyan yox, gəzirik məhlə-dalan,
Əzəldən bu millətin dərdinə yoxdur qalan.
Günü-gündən çoxalır dilənçisi, xəstəsi,
Ortalıqda can verir məzlumların dəstəsi.
Boşalır kənd-kəsəklər, düşündürmür heç kəsi,
Məmuru baş aldadır, sözlər, vədələr yalan,
Əzəldən bu millətin dərdinə yoxdur qalan.
Sərvətindən yox payı, gözə soxurlar azı,
Sürünur dizin-dizi, payızı, qışı, yazı.
Sudan ucuz satılır yadlara nefti, qazı,
Hərraca qoyulubdur, bitib-tükənmir talan,
Əzəldən bu millətin dərdinə yoxdur qalan.
Budur sözümün canı, yol göstər haqqa sarı,
Söylə, axı nə qədər biz çəkək intizarı?
Gücümüz çatmır daha, o qədər düşmən qarı,
Gəl özün qoy yoluna, en bir yer üzün dolan,
Əzəldən bu millətin dərdinə yoxdur qalan.
Əlövsət Tahirli
29.08.2025
TƏHLİLİ:
“Əzəldən bu millətin dərdinə yoxdur qalan” – Əlövsət Tahirlinin qələmindən süzülən bu şeir yalnız bir bədii nümunə deyil, həm də bir çağırış, bir fəryad, bir millət dərsidir. Şeirdə ifadə olunan misralar sadəcə bir insanın şəxsi sızıltısı yox, bütöv bir xalqın içdən gələn ağrısını dilə gətirir.
Şairin səsi əsrlərin dərinliyindən gələn bir hayqırtını xatırladır. “Əzəldən bu millətin dərdinə yoxdur qalan” deyərkən o, millətin tarix boyu yaşadığı ədalətsizlikləri, biganəliyi, vətən övladlarının qanı bahasına qoruduqları torpaqların necə talandığını göstərir. Burada dərd yalnız maddi yoxsulluq və aclıq deyil, həm də mənəvi boşluq, iman zəifliyi və haqq yolundan uzaq düşməkdir.
Şeir boyu oxucu sanki müxtəlif mənzərələrin şahidi olur: bir tərəfdə igid oğulların vətən yolunda şəhid düşməsi, digər tərəfdə isə məmurların yalan və vədlərlə xalqı aldatması. Şairin misraları bizə bu acı reallığı xatırladır: kəndlər boşalır, insanlar səfalət içindədir, amma dövlətin sərvəti yadlara peşkeş çəkilir. Bu ziddiyyətlər şairin qələmində güclü poetik dillə ifadə olunur.
Əlövsət Tahirlinin şeiri həm də bir üsyandır – amma dağıdıcı yox, oyadıcı üsyan. O, xalqa haqqı göstərməyə, milləti öz kökünə, imanına, mənəviyyatına qayıtmağa səsləyir. “Budur sözümün canı, yol göstər haqqa sarı” – deyən şair sonda ümidini Tanrıya bağlayır. Çünki bütün yol ayrıcılarında milləti xilas edə biləcək yeganə güc Allahın ədaləti və xalqın birliyi ola bilər.
Bu şeiri oxuyarkən aydın olur ki, hər dövrün öz Əzraili, hər əsrin öz talançısı var. Ancaq millətin gücü onun yaddaşında, imanında və müqavimətindədir. Əlövsət Tahirli də misraları ilə məhz bu yaddaşı diri saxlamağa çalışır.
Beləliklə, “Əzəldən bu millətin dərdinə yoxdur qalan” şeiri sadəcə bir poetik nümunə deyil, həm də milli özünüdərk çağırışıdır. O, bizi laqeydlikdən oyadır, öz dərdimizə sahib çıxmağa, haqqımızı müdafiə etməyə səsləyir. Çünki millətin dərdinə sahiblənməyən özü də bu dərdin bir parçasına çevrilir.
✍ Sevil Azadqızı
30.08.2025
