Ali Yusifin "Sən kiminsən"ini Sevil Azadqızı təhlil etdi

Sən kiminsən

Ağlımı başımdan alan gözəlsən sən –
Bir baxışınla fəsilləri dəyişən bir möcüzə.
Qoxun – baharın ilk yağışı kimi,
Yarpaqları titrədən, canıma hopan bir ətir…
Gəldin və zaman dayandı –
Dünən yox oldu, sabah unuduldu,
Bu an əksim sənin gözlərində qaldı.

Səni oxumamışam –
Amma sətrində gizlənmişəm.
Səni yazmamışam –
Amma hər sözüm səndən doğur.
Gözlərinin dərinliyində bir şeir yatır –
Heç kimin oxumadığı,
Heç kimin yaza bilmədiyi…

Söylə, kim toxunub bu qəlbinə belə?
Kim çəkib bu rəsmi, bu gözəlliyi, bu sehri?
Sən hansı duyğunun rəsmisən,
Hansı ilhamın sirri?

Ovlamısan məni,
Qəlbim sənin sükutunda əsir.
Söz axtarıram, tapmıram.
Adınla başlayan hər kəlmə
Sonda nəfəsimə qarışır.

Bəlkə sən Tanrının qələmindən düşən misrası,
Bəlkə də sevginin könüldə yanan səsisən.
Əgər bu bir yuxudursa,
Oyandırma məni –
Çünki ilk dəfədir yuxuda belə gözəl
Bir varlığa inanmışam…

Ali Yusif

Şeirin TƏHLİLİ:

Ali Yusifin “Sən kiminsən” şeiri oxucunu bir anlıq reallıqdan ayıraraq duyğuların və təəssüratların dərinliyinə aparır. Bu, sadəcə bir insana deyil, onun təcəssüm etdiyi gözəlliyə, ilhama, bəlkə də Tanrının yaradıcılıq gücünə ünvanlanmış şeirdir. Şair burada aşiqin sükutla səsləndirdiyi suallarla həm öz daxilində bir axtarış aparır, həm də qarşısındakı varlığın mistik mahiyyətini çözməyə çalışır.
Şeir “Sən kiminsən?” sualı ilə başlasa da, cavab axtarışından çox, bu sualın doğurduğu emosional burulğanda fırlanır. Bu bədii əsər sevginin fiziki yox, mənəvi qatında baş verən bir hal kimi təqdim edilir. Aşiq burada sevdiyi şəxsin nə adını, nə kimliyini aydınlaşdırmağa çalışır – o, onun varlığını hiss edir, duyur, lakin izah edə bilmir. Bu isə sevgini adi münasibətdən çıxarıb, bir növ ilahi hissə çevirir.
Şeirdəki təsvirlər olduqca simvolik və poetikdir: “Bir baxışınla fəsilləri dəyişən bir möcüzə”, “Qoxun – baharın ilk yağışı kimi”… Bunlar sadəcə gözəllik təsvirləri deyil, sevilənin təbiətlə eyniləşdirildiyi, onun bir fəsil kimi dəyişdirici gücə sahib olduğunu göstərən bədii vasitələrdir. Aşiqin qəlbində yaranan sevgi, bir yağış kimi, onu həm təzələyir, həm də silkələyir.
Ən diqqətçəkən hissələrdən biri də budur: “Səni oxumamışam – Amma sətrində gizlənmişəm”. Bu ifadə şeirin mahiyyətindəki sirri açır: şair qarşısındakı varlığı tanımır, lakin onun hər sətirində, hər baxışında özü-özünü tapır. Bu, sevgidəki özünütanımaya bir işarədir – sevgi insanın ən dərin qatlarını üzə çıxarır, onu özü ilə üz-üzə qoyur.
Şairin sualları isə cavabdan daha çox, heyranlıq doğurur: “Sən hansı duyğunun rəsmisən, hansı ilhamın sirri?” Bu, qarşısındakı varlığın sıravi bir insan deyil, bir ideya, bir ilham qaynağı olduğunun göstəricisidir. Onun varlığı o qədər qeyri-adi və təmizdir ki, bu gözəlliyin yalnız Tanrının əlindən çıxan bir sənət əsəri ola biləcəyinə inanır.
Nəticə hissəsində şair reallıqla yuxu arasındakı sərhədi silir: “Əgər bu bir yuxudursa, oyandırma məni.” Bu isə göstərir ki, bəzi hisslər yalnız yuxularda yaşana bilər və bəlkə də, bu gözəlliyin gerçək həyatda bir qarşılığı yoxdur. Aşiq, həmin yuxuda qalmaq istəyir – çünki orada ilk dəfə inanmağa dəyər bir varlıqla qarşılaşıb.
Ali Yusifin “Sən kiminsən” şeiri təkcə bir insana yazılmış eşq şeiri deyil, sevginin mahiyyəti, ilahi gözəllik və insanın daxili duyğuları haqqında dərin bir poetik düşüncədir. Bu şeir oxucunu düşünməyə vadar edir – bəzən kimisə sevmək üçün onu tanımaq deyil, onu hiss etmək kifayətdir. Və bəzən ən gözəl əsərlər, sükutla deyilən suallarda gizlənir…