Sakit Qaratorpağın "SÜKUTUN AGRISI" şeirinə Sevil Azadqızının baxışı

Saqif Qaratorpaq

SÜKUTUN AGRISI

Susmuşam neçə gündü,

Yox kimsənin xəbəri.

Barmağımı qatlayıb

Vaxtı sayıram geri.

Susubdu telefonum,

Nə zəng var, nə ismarıc.

Aman Allah, yoxluğa

Nə qalıb?

Bircə qarış.

Susub qapım, pəncərəm,

Nə səs var, nə bir soraq.

Nə yaxşı boz hörümçək,

Gəlib evimə qonaq.

Könlümdə qəm buludu,

İçimə axır sular.

Hərdən sükutu pozur,

Çardaqdakı qumrular.

Gedib sabaha çatmır,

Ötən günün sorağı.

Qələm elə soyuqdu,

Üşüdür ağ varağı.

Susmaq qızıldı deyə,

Qohum susur, yad susur.

Ürəyimdə bir şeir,

Divarda saat susur…

“SÜKUTUN AĞRISI” Şeirinin Təhlil:

Saqif Qaratorpağın “Sükutun ağrısı” şeiri görünməz bir tənhalığın, dilsiz fəryadın və adamı içindən yoran sükutun poetik tablosudur. Şair burada sözün yoxluğunu deyil, sözün sıxılıb ürəyə çəkildiyi o ağır anları təsvir edir. Bu sükut, adi sakitlik deyil. Bir insanın gecələr boyu danışmadığı, amma içində qopan gurultuların səssiz izahıdır.

Şeirin ilk misraları oxucunu elə başlanğıcdan bu səssizliyin mərkəzinə aparır. “Susmuşam neçə gündü, yox kimsənin xəbəri” – burada şair özünü həm zamandan, həm də insanlardan kənarlaşdırılmış kimi göstərir. Barmağını qatlayıb vaxtı geri sayması, susqunluğun artıq sadəcə emosional hal deyil, günlərin hesabına çevrildiyini göstərir. Vaxt burada axan yox, çəkilən, gərilən bir yükdür.

Telefonun, qapının, pəncərənin susması, bunlar insan həyatının ünsiyyət kanallarıdır. Onların hamısı eyni anda lal olanda tək qalmaq artıq seçim deyil, taledir. Maraqlıdır ki, müəllif bu boşluğa gələn hörümçəyi “qonaq” adlandırır. Deməli, insan o qədər sahibsiz, o qədər unudulmuş bir məkana çevrilib ki, evin yeganə hərəkəti belə məhribanlıq kimi qəbul olunur. Sükut o qədər böyüyüb ki, hətta kiçik canlı belə onun içində səs kimi görünür.

Könüldəki qəm buludu və çardaqda sükutu pozan qumrular isə təsviri yumşaldan, şeirin emosional harmoniyasını bərpa edən poetik detallardır. Hərdən eşidilən o xırda quş səsləri sanki şairin tikanlı sükutuna təskinlik gətirir. Bu, həyatın bütün ağırlığa baxmayaraq, yenə də davam etdiyini göstərən incə bir ümiddir.

Son bənddə isə şair həm ictimai, həm də ailəvi münasibətlərin donuqluğunu tənqid edir. “Susmaq qızıldı deyə, qohum susur, yad susur” misrası cəmiyyətin laqeydliyini, insanların duyğudan uzaqlaşmasını tənqid etməklə yanaşı, şeirə acı bir gerçək qatır. Sükut burada artıq təkcə tənhalığın yox, həm də münasibətsizliyin adıdır.

Nəticə olaraq

bu şeir Saqif Qaratorpağın sükutu sadəcə səssizlik kimi deyil, əzab, yüklənmiş duyğu və insanın dərin daxili təlatümü kimi təqdim etməsinin parlaq nümunəsidir. Şair sükutu həm evdə, həm ürəkdə, həm də cəmiyyətdə çəkilmiş bir barmaqlıq kimi göstərir. Şeirin gücü ondadır ki, oxucu bu sükutu öz həyatında da tanıyır, hər kəsin içində bir vaxtlar danışmağa cəsarət etmədiyi, amma qəlbinin dərinliyində qopan ağrılar olub.

“Sükutun ağrısı” insanın özü ilə qalanda nə qədər həssas, nə qədər kövrək və nə qədər tənha olduğunu göstərən bədii etirafdır. Şair bütün misralarda bir həqiqəti pıçıldayır: “Bəzən səssizlik insanı sözlərdən daha çox yorur”.